Co się dzieje z moim ciałem podczas klimakterium?
Jajniki dojrzałej kobiety wytwarzają hormony płciowe: estrogeny i progesteron. Obydwa te hormony odgrywają istotną rolę w cyklu miesiączkowym kobiety. Estrogen ponadto wpływa na wiele struktur i narządów ciała, między innymi skórę, kości, piersi czy mózg. Kiedy kobieta wchodzi w okres klimakterium produkcja estrogenu i progesteronu stopniowo maleje. Kobieta przestaje miesiączkować i nie może już zajść w ciążę.

Główne etapy menopauzy
Na długo przed ostatnią miesiączką jajniki kobiety zmniejszają produkcję progesteronu.
Spada również produkcja estrogenów. Miesiączki stają się nieregularne. W tym czasie kobieta może odczuwać takie objawy jak: nocne poty, uderzenia gorąca, niepokój czy znużenie. Wiele kobiet skarży się również na niemożność koncentracji oraz problemy z pamięcią. To z kolei może wpływać na ich wyniki pracy oraz relacje z innymi. W późniejszym okresie niedobór estrogenów może powodować zmniejszenie nawilżenia pochwy. Stan ten, zwany w medycynie suchością lub atrofią śluzówki pochwy, może powodować podrażnienia lub bolesność podczas współżycia seksualnego.
Na szczęście jest na to rada.

Typowe objawy wywołane spadkiem stężenia hormonów płciowych:

Czy menopauza mnie zmieni?
Menopauza nie zmieni Pani jako osoby. Podobnie jak inne etapy życia, może być ona okresem rozwoju psychicznego i intelektualnego. Może to być także czas niepokoju i niestabilności emocjonalnej związany ze zmianami w sytuacji życiowej. Dzieci usamodzielniają się, rodzice odchodzą. Ciągłe zmaganie się z nowymi wyzwaniami i koniecznością konkurowania z młodszymi koleżankami może negatywnie oddziaływać na samoocenę. Menopauza występująca równocześnie z takimi zdarzeniami w życiu może mieć głęboki wpływ na zdrowie psychiczne kobiety. Może pogorszyć się Pani nastrój. Mogą wystąpić trudności z koncentracją uwagi, co może wpływać na wyniki w pracy czy relacje z innymi. Niektóre kobiety wpadają w depresję i tracą poczucie własnej wartości.
Ale tak być nie musi. Lekarz pomoże Pani wybrać odpowiednią terapię, która złagodzi objawy.

Czy będę miała objawy menopauzy?
Około 1/3 kobiet nie ma wcale problemów związanych z okresem menopauzy. Jednak u większości kobiet występują uderzenia gorąca lub nocne poty. Jeśli występują u Pani objawy, które negatywnie wpływają na jakość życia, proszę nie wahać się i zwrócić się o pomoc do lekarza.
Przecież zmiana w życiu nie musi być zmianą na gorsze.

Jak długo mogą trwać objawy menopauzy?
Przeciętnie objawy trwają około 3 do 5 lat. Należy jednak pamiętać, że każda kobieta jest inna i nie można dokładnie przewidzieć nasilenia objawów ani czasu ich trwania. Objawy mogą ustąpić w ciągu kilku miesięcy albo utrzymywać się przez 10 lub więcej lat. Dużo zależy od odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Nieleczona atrofia śluzówki pochwy może utrzymywać się nawet do końca życia, natomiast po wdrożeniu leczenia objaw ten ustępuje już po kilku miesiącach.

Czy menopauza ma wpływ na chorobę serca?
Z powodu choroby serca umiera więcej kobiet niż z powodu wszystkich typów nowotworów. Jest to najczęstsza przyczyna śmierci kobiet w wieku pomenopauzalnym. Zjawisko to wydaje się mieć związek ze spadkiem poziomu estrogenów. Przed menopauzą estrogeny chronią kobiety przed chorobą serca, częściowo poprzez obniżanie poziomu cholesterolu we krwi i uelastycznianie ściany naczyń. Po menopauzie kobiety tracą tę ochronę.
Liczne badania dowodzą, że zastosowanie w odpowiednim czasie estrogenowej terapii zastępczej, poprzez uzupełnienie poziomu estrogenów w organizmie, zmniejsza ryzyko choroby serca o około połowę.

Czy są inne następstwa menopauzy, których powinnam być świadoma?
Jednym z następstw menopauzy jest osteoporoza, znana też jako choroba łamliwych lub porowatych kości. Kość jest żywą tkanką. Niedobór estrogenów po menopauzie prowadzi u kobiet do szybszej utraty składników mineralnych kości niż ma to miejsce u mężczyzn. Powoduje to spadek masy kostnej i może prowadzić do osteoporozy. Jeżeli u kobiety rozwinie się osteoporoza może dochodzić do złamań, np.: kości kręgosłupa, nadgarstków lub bioder. Złamania kręgów występują najczęściej. Są to złamania kompresyjne (kręgi ulegają ściśnięciu), powodując dużą bolesność i prowadzące w efekcie do zaburzeń postawy, a nawet kłopotów z oddychaniem (zmiana budowy klatki piersiowej).

Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia u mnie osteoporozy?
U ponad 50% kobiet w wieku powyżej 75 lat występują złamania u podłoża osteoporozy.
Nie znaczy to jednak, że osteoporoza jest nieunikniona.
Może Pani określić prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę w późniejszym wieku za pomocą badań. Jeśli występuje znaczne zagrożenie zastosuje się leczenie. Chodzi o to, by rozpocząć profilaktykę w odpowiednim czasie, zanim osteoporoza stanie się problemem. Zwalniając lub zatrzymując proces ubytku masy kostnej, Hormonalna Terapia Zastępcza lub HTZ w skrócie, może zapobiec osteoporozie pod warunkiem, że leczenie rozpocznie się odpowiednio wcześnie.

Czy wszystkie kobiety tracą masę kostną?
W istocie mężczyźni i kobiety tracą masę kostną z wiekiem. Jednak osteoporoza stanowi szczególne zagrożenie dla kobiet. Niektóre kobiety mogą być bardziej zagrożone niż inne.

Do grupy tej zaliczyć można:

• kobiety szczupłe
• kobiety z osteoporozą w wywiadzie rodzinnym
• kobiety palące
• kobiety pijące dużo alkoholu
• kobiety nie uprawiające ćwiczeń fizycznych lub mało aktywne
• kobiety, które wcześnie wkraczają w okres menopauzy
• kobiety po usunięciu jajników
• kobiety przyjmujące sterydy
• kobiety spożywające zbyt mało wapnia

Czy mogę zapobiec osteoporozie?
Tak.
Kobiety z wysokim ryzykiem osteoporozy powinny wiedzieć, że dzięki stosowaniu HTZ można jej skutecznie zapobiegać. Jednak HTZ jest przede wszystkim profilaktyką, nie leczeniem. Terapia ta musi być kontynuowana tak długo, jak zaleci lekarz. Jeśli będzie przerwana za wcześnie, kobiety zaczną znowu tracić masę kostną.

Jak się dowiedzieć, czy jestem zagrożona osteoporozą?
Specjalistyczne przychodnie dysponują urządzeniami do pomiaru gęstości mineralnej kości. Na podstawie zdjęć różnych elementów szkieletu lekarz ocenia czy i w jakim stopniu występuje zagrożenie osteoporozą. Jest to zabieg bezbolesny. Metabolizm tkanki kostnej można również ocenić przy pomocy specjalnych testów biochemicznych. Jedno badanie może być wystarczające lub też powtarza się je kilkakrotnie w ciągu pewnego okresu dla sprawdzenia szybkości utraty minerałów z kości.

Kiedy szukać porady lub pomocy lekarskiej?
Jeżeli objawy menopauzy stwarzają problemy w Pani życiu, powinna Pani zwrócić się o poradę lekarską.
Leczenie jest dostępne i zalecane kobietom, które w okresie klimakterium odczuwają pogorszenie jakości życia pod względem fizycznym lub psychicznym. Jest to również dobry moment, by sprawdzić czy jest Pani zagrożona osteoporozą. W tym celu lekarz może przeprowadzić badanie pomiaru gęstości masy kostnej, które pozwoli ocenić stan Pani kości. Osteoporoza to choroba, która w początkowym okresie przebiega niepostrzeżenie, nie dając objawów. Zaczyna się rozwijać już na początku menopauzy, choć może Pani tego nie odczuwać.
Im wcześniej dowie się Pani o zagrożeniu osteoporozą, tym większe szanse by aktywnie przeciwdziałać złamaniom i nie dopuścić do rozwoju choroby.